Thị trấn xe hơi, nhà lầu

Gần 40 năm bị bỏ bê, giờ đây cây cam Cao Phong (Hòa Bình) đang phát huy thế mạnh cùng với đó là danh tiếng các tỷ phú mà khi nghe tên, nhiều người phải… ái ngại! 100 gia đình mua được xe hơi hạng sang, 39 hộ đạt doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm là những gì đang hiện diện ở miền đất này.

Thị trấn xe hơi, nhà lầu

Hồi sinh một vùng đặc sản

Mùa này, cam Cao Phong chín rộ. Không chỉ người “xứ Mường” Hòa Bình thổn thức mà các tỉnh thành kề cận, ngay cả Thủ đô Hà Nội cũng đã râm ran về những câu chuyện làm giàu của người Cao Phong về trái cam đặc sản. Từ Hà Nội, theo Quốc Lộ 6, chỉ cần qua ngã ba Xuân Mai để bước vào địa phận Hòa Bình thôi đã thấy xe nối xe. Xe các nơi lên Hòa Bình, tìm vào thị trấn Bưng của miền đất Cao Phong “ăn hàng”. Những xe cam ngất ngưởng, lịm một mầu vàng, tỏa đi mọi nơi, cùng với đó là sự lên danh của cam Cao Phong và việc giàu lên nhanh chóng của người dân.

Cam Cao phong đã có thương hiệu và nổi tiếng từ thời bao cấp. Ngày ấy, vùng đất này đã được quy hoạch, một nông trường có tên khá hoành tráng và ấn tượng: Nông trường cam Cao Phong được dựng xây. Mấy ngàn công nhân được chiêu tập ngay tại chỗ hay các vùng miền dưới xuôi đã tề tựu về đây.

Các đội sản xuất ra đời, người lao động “đi về trong tiếng kẻng” và đã đưa trái cam Cao Phong tới đỉnh điểm của hoàng kim, với sản lượng đến 3.000 tấn. Cam Cao Phong nổi tiếng về chất lượng và sản lượng, đã được nước ngoài biết đến Liên Xô ngày ấy đã đặt bao hàng gần như toàn bộ cam Cao Phong.

Nhưng lên danh chưa được bao lâu, cũng do cách quản lý, cam Cao Phong đã nhanh chóng bước vào kì thoái trào. Cơ chế bao cấp không tạo ra động lực, kiểu làm cho có, làm để đảm bảo cái sổ gạo của gia đình đã làm cho cam Cao Phong xuống cấp thê thảm. Sản lượng tụt, chất lượng tụt, chưa khắc phục được cũng là lúc sâu bệnh hoành hành và nhanh chóng lãng quên.

Thời kì gian khó đó, để cam Cao Phong có đầu ra, người dân nơi đây phải ngậm ngùi gạt nước mắt, hoán đổi thương hiệu đặc sản quê mình. Mùa đến, khi cây cam ra trái thì đành phải bán rẻ, để người ta chi phí chở đi và “đấu” với các loại cam khác như Văn Giang (Hưng Yên), cam Vinh thậm chí còn phải khoác cả thương hiệu cam Trung Quốc thì mới tiêu thụ được.

Cứ èo uột và thê thảm như vậy cho đến hơn 30 năm sau, cụ thể là vào năm 2006 khi có chủ trương hỗ trợ phát triển loại trái cây có múi, cam Cao Phong mới có cho mình một cơ hội để đi lên. Mở rộng quy hoạch cùng với các cơ chế ưu tiên, khuyến khích, vùng đặc sản này lại bắt đầu được hồi sinh. Cam Cao Phong bắt đầu lấy lại uy tín. Kể từ năm 2010 trở lại đây thì tiếng tăm cam Cao Phong lại rộ lên. Hiện thị trấn có khoảng 521ha cam, trong đó 332ha đã cho thu hoạch, ước chừng sản lượng khoảng 15.000 – 16.000 tấn/năm. Nhiều hộ có 5 – 10ha cam, thu hàng tỷ đồng mỗi năm.

Đâu cũng thấy… tỷ phú

Con đường Quốc lộ số 6 vắt qua thị trấn Bưng của miền đất Cao Phong nghèo khó dạo nào nay đã nhức mắt bởi nhà lầu và xe hơi. Nói về sự phát triển ngoạn mục này, người dân Cao Phong ai cũng phải tự hào đó là do trái cam mang lại. Theo thống kê, năm 2013, riêng thị trấn Cao Phong đã có tới 39 hộ đạt doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm. Đặc biệt hơn, hiện nay số hộ gia đình có thu nhập từ 3 – 5 tỷ đồng trong năm từ cam của Cao Phong là không ít. Cá biệt có những hộ đã có thu trên 10 tỷ đồng sau mỗi vụ cam.

Đến Cao Phong mùa này, rảo chân vòng một vòng quanh thị trấn hay vào các xã như Tây Phong, Dũng Phong, Tân Phong, Thu Phong, Bắc Phong… đâu đâu cũng thấy lúc lỉu, vàng ươm những vườn cam vàng. Cam xuống bãi, cam lên đồi thậm chí cam “leo” lên cả núi cùng với đó là chuyện thu nhập của người dân, toàn vài trăm đến cả tỷ đồng cả. Hỏi danh một tỷ phú, người ta sẽ được cung cấp cả một “sê-ri” tên tuổi. Trong các tỷ phú đất Cao Phong ngày nay, ông Bùi Văn Tiến ở Khu 3 thị trấn Cao Phong hay được nhắc đến nhất. Là người vốn có diện tích đồi bãi tương đối lớn, khi cây cam chưa được phục hồi thì ông và gia đình luôn quắt quay cùng với mưu sinh. Sau khi chủ trương được đưa ra, nắm bắt cơ hội, ông đã nhanh chóng đưa cam về trồng và nhân kín vườn đồi.

Bên căn nhà rộng thênh, xây cất khá kì công với những vật dụng đắt tiền, ông Tiến cho biết, năm ngoái, với 5ha cam trong tổng số 10ha cam đã trồng của nhà ông cho thu hoạch 120 tấn cam. Giá bán trung bình từ đầu vụ đến cuối vụ năm ấy khoảng 28 nghìn đồng, đã đem lại cho gia đình ông nguồn thu trên 3 tỷ đồng.

Trồng cam, xây nhà lầu và mua “xe xịn” đang dần trở thành chuyện đơn giản với người dân Cao Phong trong những năm gần đây. Ngoài gia đình ông Bùi Văn Tiến thì ông Tạ Đình Đào cũng luôn được nhắc đến với tư cách là một tỷ phú có hạng của đất này. Năm ngoái, tính từ đầu vụ đến cuối vụ, ông Đào cùng gia đình đã có thu nhập gần 3 tỷ đồng từ cam. Được mùa, được vụ, để khuyến khích con cái, để có phương tiện đi lại giao thương, đặt mối cho cam năm sau nên ông đã quyết định bỏ ra 1,3 tỷ đồng để “đánh” một xe Camry 2.4 về nhà.

Hôm chúng tôi đến Cao Phong, cả thị trấn đang xôn xao với món quà tặng cho đứa con trai sắp cưới vợ của ông Nguyễn Thế Bình. Không vòng, không nhẫn, để con trai trọn ngày vui với đôi bên và bạn bè, ông Bình đã quyết định mua… một xe “lếch xù” trị giá 3,7 tỷ đồng.

Hiện nay, trung bình 1ha cam ở Cao Phong cho thu hoạch khoảng 600 triệu đồng. Trừ tất cả các chi phí, người dân sẽ có lãi khoảng 400 triệu cho một ha cam. Một cân cam gồm 4 quả, với giá bán khoảng 28 – 30 nghìn đồng/kg thì vị chi mỗi quả cam nơi đây có giá gần 10 nghìn/quả, hỏi sao dân không giàu cho được. Thu hoạch từ cam trong 3 năm liên tiếp được mùa, được giá hiện nay đã đưa tổng số đầu xe hơi của các gia đình trong huyện lên trên 100, chủ yếu là các loại xe có thương hiệu như Camry, Fortuner, Inova …

Theo ông Phạm Văn Long – Chủ tịch UBND huyện Cao Phong, khoảng chục năm gần đây, huyện đã chọn cây cam và cây mía tím làm cây chủ lực. So với cây mía tím, cây cam có giá cao hơn rất nhiều nên diện tích ngày càng tăng. Cam Cao Phong năm nay lại được giá. Và sau vụ cam này, Cao Phong sẽ tiếp tục có thêm xe hơi và nhà lầu!