Dọc theo Quốc lộ 6 đoạn đi qua thị trấn Cao Phong (Cao Phong – Hòa Bình), cứ khoảng tháng 9 trở đi những quả cam chín mọng lại được bày bán bên lề đường để phục vụ du khách thập phương. Mới đây, vào ngày 16/11/2014, huyện Cao Phong chính thức đón nhận chỉ dẫn địa lý “cam Cao Phong” do Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học – Công nghệ cấp). Đây là tin vui cũng là cơ hội mới cho những người trồng cam Cao Phong.
Trồng cam thu 600 – 800 triệu đồng/ha
Những năm gần đây, cam được coi là một trong những cây trồng mũi nhọn của huyện Cao Phong. Theo báo cáo của Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện, hiện trên địa bàn có trên 1.200ha diện tích đất trồng cây có múi, với các giống chủ yếu: Cam Xã Đoài, cam chín muộn V2, cam Canh, quýt Ôn Châu, cam CS1,… Thời gian thu hoạch sản phẩm kéo dài từ 7-9 tháng trong năm. Cây cam luôn mang lại thu nhập cao và ổn định. Tính đến thời điểm năm 2013, giá trị thu nhập bình quân đạt 600-800 triệu đồng/ha với giá cam dao động từ 20.000 – 25.000 đồng/kg. Cam Canh và cam chín muộn V2 cho doanh thu cao nhất, có hộ thu về khoảng 3 tỷ đồng/ha cây trồng ở năm thứ 7.
Diện tích đất trồng cam phân bố rải rác khắp các xã trong huyện, nhưng tập trung nhiều nhất vẫn là khu vực quanh thị trấn Cao Phong, xã Tây Phong. Gần đây diện tích trồng cây ăn quả có múi của huyện Cao Phong tiếp tục được mở rộng ra một số xã như: Dũng Phong, Tân Phong, Nam Phong,…
Ông Mai Xuân Vượng ở khu 5A, thị trấn Cao Phong cho biết: “Trên diện tích gần 3.000m2, tôi trồng hơn 200 gốc cam Xã Đoài, cho sản lượng bình quân 8-10 tấn/năm. Với giá cam dao động từ 20.000 – 25.000 đồng/kg, mỗi năm gia đình tôi thu về gần 300 triệu đồng”.
Trên mảnh đất trong khu nông trường huyện Cao Phong rộng 4.000m2, năm 2003, bà Bùi Thị Đoan, xã Tây Phong bắt đầu trồng giống cam không hạt, cho năng suất cao, chất lượng quả thơm ngon. Mỗi năm gia đình bà thu về gần 300 triệu đồng tiền cam với sản lượng bình quân khoảng 14 tấn/năm. Bà cho biết thêm, vào năm thứ 7, sản lượng cam đạt kỷ lục, 18 tấn/năm, thu về gần 600 triệu đồng.
Khẳng định thương hiệu
Nhiều năm trước, thương hiệu cam Cao Phong được ít người biết đến. Vài năm trở lại đây, câu chuyện thương hiệu được tháo gỡ, tuy còn những khó khăn nhất định nhưng thương hiệu cam Cao Phong đã dần được khẳng định ở thị trường trong nước.
Vào những năm 2010 trở về trước, khi cam chín bạt ngàn trên những triền đồi trong thung lũng, những chiếc xe từ Hải Phòng, Nghệ An, Hà Nội,… lại đổ về thu mua cam. Tuy nhiên, cũng từ đó thương hiệu cam Cao Phong bị lợi dụng. Nhiều khi người mua còn nhầm cam Cao Phong với cam Vinh, cam Văn Giang, thậm chí là cam Trung Quốc. Bởi vậy mà cam Cao Phong không thể tự mình khẳng định được thương hiệu mà lại bị dán mác dưới những tên gọi khác. Từ vườn cam ở Cao Phong, các thương lái từ Nghệ An thu mua, sau đó dán mác cam Vinh và bán ra thị trường với giá cao, gây thiệt hại cho người tiêu dùng, ảnh hưởng đến uy tín cam Cao Phong.
Vài năm trở lại đây, cùng với nỗ lực của Tỉnh ủy, UBND tỉnh Hòa Bình và huyện Cao Phong trong vấn đề bảo vệ, phát triển và gìn giữ giá trị của cây cam, cái tên cam Cao Phong dần lấy lại chỗ đứng. Một tin vui cho người dân Cao Phong là, ngày 16/11/2014, UBND tỉnh Hòa Bình đã tổ chức lễ đón nhận chỉ dẫn địa lý “Cao Phong” cho sản phẩm cam Cao Phong. Chỉ dẫn địa lý “Cao Phong” bước đầu bảo hộ cho bốn giống cam là CS1, Xã Đoài lùn, Xã Đoài cao và cam Canh, vốn là những giống cam truyền thống và được ưa chuộng trên thị trường. Đây cũng là chỉ dẫn địa lý đầu tiên được cấp cho tỉnh Hòa Bình nói chung và huyện Cao Phong nói riêng.
Như vậy, trong tương lai, cùng với sự cố gắng của chính quyền và người trồng cam, cam Cao Phong sẽ tự mình khẳng định được thương hiệu trên thị trường trong nước cũng như vươn tới xuất khẩu.